Trang Chính
Ngày nay, trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN hội nhập sâu hơn về kinh tế, thị trường bán lẻ (TTBL) ngày càng có vai trò quan trọng, là động lực thúc đẩy kinh tế phát triển, bảo đảm lưu thông hàng hóa ổn định, lành mạnh.
Hệ thống thị trường bán lẻ ngày càng phát triển và đa dạng do có sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế, của hệ thống các cửa hàng bán lẻ, siêu thị, các trung tâm thương mại...
Việc xây dựng và phát triển hệ thống TTBL đã và đang trở thành một dạng thức kinh doanh mang tính cạnh tranh cao.
Những năm qua, TTBL tỉnh Quảng Trị phát triển nhanh, từng bước tiếp cận cơ chế thị trường góp phần đưa tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ năm 2007 đạt 4.450 tỷ, tăng 23,45% so với năm 2006.
Trong đó, kinh tế Nhà nước chiếm 448 tỷ đồng, kinh tế ngoài Nhà nước chiếm 3.962 tỷ đồng, bảo đảm tiêu thụ hầu hết hàng hóa sản xuất trong tỉnh, đáp ứng nhu cầu đời sống nhân dân.
Hệ thống phân phối bán lẻ các vật tư chiến lược như xăng, dầu, thép, xi-măng, phân bón được tổ chức khá vững chắc, với mạng lưới bán lẻ trải khắp địa bàn trong tỉnh. Nhiều thành phần kinh tế tham gia phân phối hàng hóa, trong đó, một số vật tư chiến lược thì doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) vẫn là lực lượng nòng cốt trên thị trường.
Hiện DN quốc doanh và dân doanh tham gia phân phối trên thị trường Quảng Trị gồm có gần 30 tổng đại lý, hơn 120 đại lý và 2.589 cửa hàng bán lẻ. TTBL hàng hóa tiêu dùng rất đa dạng, với hơn 67 chợ, siêu thị trung tâm thương mại và hàng vạn hộ kinh doanh cá thể tham gia bán buôn, bán lẻ hàng hóa. Hệ thống chợ, trung tâm thương mại, siêu thị chiếm trên 60% thị phần bán ra, cửa hàng bán lẻ chiếm 30%, phần còn lại do các DN sản xuất tự phân phối.
Tuy nhiên, thực trạng TTBL ở Quảng Trị hiện còn nhiều bất cập, phát triển chưa bền vững, dễ bị tác động của giá cả thị trường và những đột biến về quan hệ cung - cầu trong nước.
Trong quản lý, các cơ quan quản lý chức năng của Nhà nước chưa can thiệp kịp thời để chi phối, lập lại trật tự của thị trường hàng hóa.
Nguyên nhân do từ khi chuyển sang cơ chế thị trường, các cửa hàng bán lẻ của hệ thống thương nghiệp do Nhà nước quản lý bị giải thể, chưa có hệ thống bán lẻ thay thế.
Trong khi đó, DN thương mại quốc doanh lại thiếu vắng, chưa thể hiện vai trò chủ đạo chi phối thị trường, nhất là vào những thời điểm căng thẳng, gay gắt. Các DN bán lẻ còn yếu về nội lực, hầu hết nguồn nhân lực bán lẻ chưa qua đào tạo.
Trong số hàng nghìn lao động trong hệ thống bán lẻ mới chỉ có 4-5% số lao động được đào tạo chuyên ngành, cơ sở hạ tầng cho TTBL còn khiêm tốn, mặt bằng kinh doanh bán lẻ thiếu.
Liên kết giữa nhà sản xuất và nhà phân phối còn lỏng lẻo, vì vậy nguồn hàng cho TTBL không ổn định. Trong hệ thống phân phối còn nhiều cấp trung gian, nhiều đầu mối bán buôn, bán lẻ trên cùng khu vực cho nên hàng hóa đến các cửa hàng bán lẻ với giá bán cao, thiệt thòi cho người tiêu dùng, làm lợi các đơn vị trung gian.
Sự tăng trưởng của TTBL dù ở mức độ khá nhưng chủ yếu dựa vào phát triển ở thị xã, thị trấn, thị tứ, trong khi thị trường nông thôn chiếm 74% số dân thì chậm đầu tư phát triển, ít sôi động, tản mạn, tự phát, quy mô nhỏ, thiếu ổn định và chưa bền vững do chưa tổ chức được một TTBL hợp lý và lành mạnh để đáp ứng nhu cầu đời sống xã hội.
Để đẩy mạnh phát triển thị trường bản lẻ trong tỉnh, thiết nghĩ giải pháp hàng đầu là tổ chức và tăng cường quản lý Nhà nước đối với hệ thống bán lẻ, nhất là các DN sản xuất, kinh doanh lớn.
Trong phát huy vai trò chủ lực của DNNN, sớm hình thành mạng lưới phân phối hợp lý, thông suốt trên phạm vi toàn tỉnh, từng bước chiếm lĩnh địa bàn trọng yếu, đủ nguồn lực để can thiệp, chi phối quan hệ cung cầu, không để xảy ra cơn sốt những mặt hàng chiến lược phục vụ sản xuất và đời sống nhân dân, như vật liệu xây dựng, vật tư nông nghiệp, lương thực, thuốc chữa bệnh...
Xây dựng cơ chế, chính sách để các DN quốc doanh và dân doanh cùng tham gia cạnh tranh cung ứng hàng hóa để hàng hóa đến người tiêu dùng với mức giá hợp lý nhất.
Ngay từ bây giờ, cần xây dựng chiến lược phát triển thị trường nội địa, tiến tới xây dựng những DN bán buôn, bán lẻ hiện đại, có mạng lưới rộng, phát triển nhanh, đổi mới và hoàn thiện phương thức kinh doanh theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp để tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường nội địa, nhất là thời điểm mở cửa thị trường cho các hãng bán lẻ trên thế giới vào kinh doanh theo cam kết của Nhà nước.
Muốn tăng sức mạnh nội lực, các DN bán lẻ cần hợp tác liên kết, coi đây là yêu cầu tự thân trong quá trình phát triển. Từng bước xóa bỏ cung cách kinh doanh nhỏ, cần có bước đi thích hợp, tạo điều kiện sáp nhập DN bán lẻ nhỏ với DN bán lẻ lớn, cùng nhau tồn tại và phát triển.
Quá trình liên kết giữa các DN bán lẻ sẽ giúp giảm chi phí, tạo kênh phân phối và nguồn hàng ổn định.
Cần tập trung phát triển hình thức bán lẻ truyền thống (chợ, cửa hàng), đồng thời hướng tới thương mại điện tử.
Trong xu thế hiện nay, phương thức bán lẻ truyền thống có thể bị thu hẹp nhưng chợ vẫn là kênh mua sắm chủ yếu của người dân lao động, nhất là các mặt hàng thực phẩm tươi sống, nơi giao thương sản phẩm nông nghiệp giữa nông thôn và thành thị. Do đó, cần củng cố, đổi mới nâng cấp các chợ trong chuỗi các giải pháp xây dựng TTBL.
Cần tiếp tục quan tâm hơn nữa đến công tác quy hoạch phát triển mạng lưới chợ và quy hoạch đất đai xây dựng chợ, trung tâm điều phối bán lẻ là điểm nhấn trong tổng thể phát triển kênh phân phối hiện nay của tỉnh.
Mặt khác, tỉnh cần tạo cơ chế để các DN bán lẻ có đất đai, có vốn để mở rộng chuỗi bán lẻ theo quy hoạch.
Quan tâm phát triển TTBL ở nông thôn và miền núi, trong đó chú trọng phát triển mô hình HTX dịch vụ tổng hợp ở nông thôn, HTX quản lý chợ và kinh doanh chợ.
Để làm được điều này, Quảng Trị cần xây dựng quy hoạch phát triển ngành thương mại, quy hoạch kết cấu hạ tầng thương mại, đồng thời bổ sung, sửa đổi quy chuẩn để hướng dẫn phát triển các loại hình kinh doanh thương mại, làm cơ sở để DN đầu tư, là tiền đề kiểm soát thị trường của cơ quan quản lý.
Đối với các DN bán lẻ trong tỉnh, để đứng vững trước đối thủ cạnh tranh là các nhà phân phối trong nước và nước ngoài, cần sớm có ý thức xây dựng tiêu chuẩn chất lượng dịch vụ bán hàng, phương thức kinh doanh tiên tiến, phong cách bán hàng văn minh. Đặc biệt chú trọng xây dựng thương hiệu của DN, cửa hàng, phối hợp các nhà sản xuất trong tỉnh, trong nước cung ứng hàng hóa ổn định, đẩy mạnh tiêu thụ, thúc đẩy sản xuất phát triển.
Hệ thống thị trường bán lẻ ngày càng phát triển và đa dạng do có sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế, của hệ thống các cửa hàng bán lẻ, siêu thị, các trung tâm thương mại...
Việc xây dựng và phát triển hệ thống TTBL đã và đang trở thành một dạng thức kinh doanh mang tính cạnh tranh cao.
Những năm qua, TTBL tỉnh Quảng Trị phát triển nhanh, từng bước tiếp cận cơ chế thị trường góp phần đưa tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ năm 2007 đạt 4.450 tỷ, tăng 23,45% so với năm 2006.
Trong đó, kinh tế Nhà nước chiếm 448 tỷ đồng, kinh tế ngoài Nhà nước chiếm 3.962 tỷ đồng, bảo đảm tiêu thụ hầu hết hàng hóa sản xuất trong tỉnh, đáp ứng nhu cầu đời sống nhân dân.
Hệ thống phân phối bán lẻ các vật tư chiến lược như xăng, dầu, thép, xi-măng, phân bón được tổ chức khá vững chắc, với mạng lưới bán lẻ trải khắp địa bàn trong tỉnh. Nhiều thành phần kinh tế tham gia phân phối hàng hóa, trong đó, một số vật tư chiến lược thì doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) vẫn là lực lượng nòng cốt trên thị trường.
Hiện DN quốc doanh và dân doanh tham gia phân phối trên thị trường Quảng Trị gồm có gần 30 tổng đại lý, hơn 120 đại lý và 2.589 cửa hàng bán lẻ. TTBL hàng hóa tiêu dùng rất đa dạng, với hơn 67 chợ, siêu thị trung tâm thương mại và hàng vạn hộ kinh doanh cá thể tham gia bán buôn, bán lẻ hàng hóa. Hệ thống chợ, trung tâm thương mại, siêu thị chiếm trên 60% thị phần bán ra, cửa hàng bán lẻ chiếm 30%, phần còn lại do các DN sản xuất tự phân phối.
Tuy nhiên, thực trạng TTBL ở Quảng Trị hiện còn nhiều bất cập, phát triển chưa bền vững, dễ bị tác động của giá cả thị trường và những đột biến về quan hệ cung - cầu trong nước.
Trong quản lý, các cơ quan quản lý chức năng của Nhà nước chưa can thiệp kịp thời để chi phối, lập lại trật tự của thị trường hàng hóa.
Nguyên nhân do từ khi chuyển sang cơ chế thị trường, các cửa hàng bán lẻ của hệ thống thương nghiệp do Nhà nước quản lý bị giải thể, chưa có hệ thống bán lẻ thay thế.
Trong khi đó, DN thương mại quốc doanh lại thiếu vắng, chưa thể hiện vai trò chủ đạo chi phối thị trường, nhất là vào những thời điểm căng thẳng, gay gắt. Các DN bán lẻ còn yếu về nội lực, hầu hết nguồn nhân lực bán lẻ chưa qua đào tạo.
Trong số hàng nghìn lao động trong hệ thống bán lẻ mới chỉ có 4-5% số lao động được đào tạo chuyên ngành, cơ sở hạ tầng cho TTBL còn khiêm tốn, mặt bằng kinh doanh bán lẻ thiếu.
Liên kết giữa nhà sản xuất và nhà phân phối còn lỏng lẻo, vì vậy nguồn hàng cho TTBL không ổn định. Trong hệ thống phân phối còn nhiều cấp trung gian, nhiều đầu mối bán buôn, bán lẻ trên cùng khu vực cho nên hàng hóa đến các cửa hàng bán lẻ với giá bán cao, thiệt thòi cho người tiêu dùng, làm lợi các đơn vị trung gian.
Sự tăng trưởng của TTBL dù ở mức độ khá nhưng chủ yếu dựa vào phát triển ở thị xã, thị trấn, thị tứ, trong khi thị trường nông thôn chiếm 74% số dân thì chậm đầu tư phát triển, ít sôi động, tản mạn, tự phát, quy mô nhỏ, thiếu ổn định và chưa bền vững do chưa tổ chức được một TTBL hợp lý và lành mạnh để đáp ứng nhu cầu đời sống xã hội.
Để đẩy mạnh phát triển thị trường bản lẻ trong tỉnh, thiết nghĩ giải pháp hàng đầu là tổ chức và tăng cường quản lý Nhà nước đối với hệ thống bán lẻ, nhất là các DN sản xuất, kinh doanh lớn.
Trong phát huy vai trò chủ lực của DNNN, sớm hình thành mạng lưới phân phối hợp lý, thông suốt trên phạm vi toàn tỉnh, từng bước chiếm lĩnh địa bàn trọng yếu, đủ nguồn lực để can thiệp, chi phối quan hệ cung cầu, không để xảy ra cơn sốt những mặt hàng chiến lược phục vụ sản xuất và đời sống nhân dân, như vật liệu xây dựng, vật tư nông nghiệp, lương thực, thuốc chữa bệnh...
Xây dựng cơ chế, chính sách để các DN quốc doanh và dân doanh cùng tham gia cạnh tranh cung ứng hàng hóa để hàng hóa đến người tiêu dùng với mức giá hợp lý nhất.
Ngay từ bây giờ, cần xây dựng chiến lược phát triển thị trường nội địa, tiến tới xây dựng những DN bán buôn, bán lẻ hiện đại, có mạng lưới rộng, phát triển nhanh, đổi mới và hoàn thiện phương thức kinh doanh theo hướng hiện đại, chuyên nghiệp để tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường nội địa, nhất là thời điểm mở cửa thị trường cho các hãng bán lẻ trên thế giới vào kinh doanh theo cam kết của Nhà nước.
Muốn tăng sức mạnh nội lực, các DN bán lẻ cần hợp tác liên kết, coi đây là yêu cầu tự thân trong quá trình phát triển. Từng bước xóa bỏ cung cách kinh doanh nhỏ, cần có bước đi thích hợp, tạo điều kiện sáp nhập DN bán lẻ nhỏ với DN bán lẻ lớn, cùng nhau tồn tại và phát triển.
Quá trình liên kết giữa các DN bán lẻ sẽ giúp giảm chi phí, tạo kênh phân phối và nguồn hàng ổn định.
Cần tập trung phát triển hình thức bán lẻ truyền thống (chợ, cửa hàng), đồng thời hướng tới thương mại điện tử.
Trong xu thế hiện nay, phương thức bán lẻ truyền thống có thể bị thu hẹp nhưng chợ vẫn là kênh mua sắm chủ yếu của người dân lao động, nhất là các mặt hàng thực phẩm tươi sống, nơi giao thương sản phẩm nông nghiệp giữa nông thôn và thành thị. Do đó, cần củng cố, đổi mới nâng cấp các chợ trong chuỗi các giải pháp xây dựng TTBL.
Cần tiếp tục quan tâm hơn nữa đến công tác quy hoạch phát triển mạng lưới chợ và quy hoạch đất đai xây dựng chợ, trung tâm điều phối bán lẻ là điểm nhấn trong tổng thể phát triển kênh phân phối hiện nay của tỉnh.
Mặt khác, tỉnh cần tạo cơ chế để các DN bán lẻ có đất đai, có vốn để mở rộng chuỗi bán lẻ theo quy hoạch.
Quan tâm phát triển TTBL ở nông thôn và miền núi, trong đó chú trọng phát triển mô hình HTX dịch vụ tổng hợp ở nông thôn, HTX quản lý chợ và kinh doanh chợ.
Để làm được điều này, Quảng Trị cần xây dựng quy hoạch phát triển ngành thương mại, quy hoạch kết cấu hạ tầng thương mại, đồng thời bổ sung, sửa đổi quy chuẩn để hướng dẫn phát triển các loại hình kinh doanh thương mại, làm cơ sở để DN đầu tư, là tiền đề kiểm soát thị trường của cơ quan quản lý.
Đối với các DN bán lẻ trong tỉnh, để đứng vững trước đối thủ cạnh tranh là các nhà phân phối trong nước và nước ngoài, cần sớm có ý thức xây dựng tiêu chuẩn chất lượng dịch vụ bán hàng, phương thức kinh doanh tiên tiến, phong cách bán hàng văn minh. Đặc biệt chú trọng xây dựng thương hiệu của DN, cửa hàng, phối hợp các nhà sản xuất trong tỉnh, trong nước cung ứng hàng hóa ổn định, đẩy mạnh tiêu thụ, thúc đẩy sản xuất phát triển.
