Trang Chính
Chúng ta vẫn biết rằng ngày mùng một tháng tư hàng năm được gọi là ngày Cá tháng Tư hay ngày Nói dối tháng Tư. Tuy nhiên, xuất xứ của những tên gọi này cho đến nay vẫn nằm trong màn sương bí ẩn. Về cơ bản, không ai biết được chính xác khi nào, ở đâu và tại sao lại xuất hiện ngày kỷ niệm này. Những gì chúng ta biết đó là ngày của những trò đùa bắt đầu xuất hiện tại châu Âu vào cuối thời trung cổ.
Ngay từ thời cổ đại, đã có rất nhiều lễ hội được tổ chức bao gồm ngày hội những trò chơi ngốc nghếch và lừa nhau cho vui, nhưng đến thời Trung cổ mới có nhiều ngày lễ được tổ chức mang đậm nét của ngày Nói dối tháng Tư như hiện nay. Trong số đó là lễ hội Festus Fatuorum (Ngày lễ của những chàng ngốc) – một hình thức lễ hội phát triển từ hội thần Satuya. Vào ngày này, các vị linh mục ăn mặc giả Giáo hoàng và bắt chước các nghi lễ của nhà thờ. Tất nhiên, nhà thờ đã tìm mọi cách để ngăn cấm lễ hội này nhưng đến thế kỷ 16 hình thức lễ hội này mới chấm dứt.
Trong thần thoại La Mã, ngày lễ nói dối cũng được đề cập đến qua truyền thuyết về Ceres và Proserpina. Thần chết Pluto đã lừa dối và bắt cóc Proserpina xuống địa ngục để sống với ông ta. Proserpina cầu cứu mẹ là thần Ceres (vị thần ngũ cốc và mùa màng) đến cứu nhưng bà không tìm được con gái mình. Câu chuyện về cuộc tìm kiếm con gái không kết quả của thần Ceres được cho là nguồn gốc mang tính thần thoại về ngày làm những việc vô ích trong Ngày mùng một tháng Tư hiện nay.
Người Anh cũng có câu chuyện dân gian về ngày Cá tháng Tư. Câu chuyện này kể về thành phố Gotham, một thành phố thần thoại gồm toàn người ngốc sinh sống tại vùng Nottinghamshire. Theo truyền thuyết, vào thế kỷ 13, nhà vua ban hành sắc lệnh bất kỳ con đường nào nhà vua đi qua cũng sẽ trở thành tài sản chung. Người dân Gotham không chấp nhận đạo luật vô lý trên của nhà vua, họ không muốn bị mất con đường chính của mình nên đã dựng lên một câu chuyện để ngăn không cho đức vua đi qua thành phố của họ. Họ phao tin đồn rằng có một việc rất kỳ lạ đang diễn ra tạo thành phố này. Không nén nổi sự tò mò, nhà vua bèn sai thuộc hạ đến dò la. Khi người này đến Gotham, anh ta thấy cả thành phố toàn những người mất trí và làm những việc ngớ ngẩn như dìm cho cá chết đuối hoặc nhốt chim vào trong các lồng không nóc (đương nhiên tất cả các hành động ngớ ngẩn này đều nằm trong vở kịch của người dân Gotham). Nhà Vua hoàn toàn tin vào câu chuyện của họ và tuyên bố bãi bỏ đạo luật này đối với "thành phố của những cư dân ngốc nghếch" . Kể từ đó, ngày nói dối tháng Tư được tổ chức để kỷ niệm sự dối lừa này.
Còn theo những nhà nhân loại học, ngày nói dối tháng tư có nguồn gốc từ các lễ hội nhằm chào đón tiết Xuân phân hay bắt đầu mùa Xuân. Mối liên quan giữa sự ngốc nghếch tháng tư và thời điểm bắt đầu mùa Xuân bắt nguồn từ thực tế tại nước Pháp. Vào đầu mùa Xuân trên các con sông và suối của nước Pháp có rất nhiều cá con ra đời và chúng rất dễ mắc mồi câu. Chính vì vậy, người Pháp đã gọi lũ cá này là "Cá mùa Xuân". Dần dần mọi người hình thành tập tục trêu đùa nhau vào ngày mùng một tháng tư – mốc thời gian có nhiều cá ngốc nghếch trong năm. Cho đến ngày nay, người Pháp vẫn dùng thuật ngữ "Cá tháng Tư" để chỉ những nạn nhân không may mắn của các trò chơi khăm tinh quái và có thói quen tặng nhau những con cá bằng socola vào ngày 1/4.
Giả thiết có sức thuyết phục nhất về ngày nói dối 1 tháng Tư đó là sự kiện thay đổi hệ thống lịch Giáo hoàng Gregory XIII. Giả thiết này cho rằng năm 1582, Pháp là nước đầu tiên chuyển từ hệ thống lịch Julian sang lịch Gregory XIII (hệ thống lịch ngày nay). Điều này có nghĩa bên cạnh những biến đổi khác, thời điểm bắt đầu một năm mới được chuyển từ cuối tháng Ba sang ngày 1 tháng Một. Những ai không chịu thực hiện theo sự thay đổi này và tiếp tục theo hệ thống lịch cũ, tổ chức năm mới vào tuần giữa 25 tháng Ba và 1 tháng Tư sẽ phải chịu những trò đùa nhắm vào mình như bị dán cá giấy sau lưng và được gọi là Cá tháng tư. Giả thiết về việc thay đổi lịch có thể là lý do khiến ngày 1 tháng Tư trở thành ngày hội nói dối tháng Tư hiện nay. Nhưng rõ ràng từ thời cổ đại con người cũng đã có những ý tưởng kỷ niệm ngày chuyển mùa sang tiết Xuân với những thay đổi thất thường của trời đất. Ngoài ra, giả thiết này vẫn chưa giải thích được tại sao tập tục kỷ niệm ngày này lại được lan truyền từ Pháp sang các nước theo đạo Tin lành như Đức, Scotland và Anh. Các quốc gia này chỉ thay đổi hệ thống lịch vào thế kỷ 18, là thời kỳ mà truyền thống tổ chức ngày nói dối tháng Tư đã rộng khắp toàn châu Âu. Cuối cùng, cho đến nay chưa một ai tìm ra được bằng chứng chính xác nào để củng cố cho giả thiết này. Mối liên hệ giữa việc thay đổi hệ thống lịch và ngày 1 tháng Tư dường như chỉ dựa vào sự phỏng đoán hiện đại chứ không phải trên cơ sở nghiên cứu.
Cho dù ngày Cá tháng Tư xuất phát từ đâu thì ngày nay chắc hẳn mỗi chúng ta đều vui vì có một ngày lễ như vậy. Đây là dịp để mọi người dành cho nhau những bất ngờ thú vị, những trò đùa hài hước vui nhộn sẽ làm cho cuộc sống luôn tràn ngập tiếng cười. Hãy để những người thân yêu của bạn có những giây phút thoải mái nhất trong ngày hôm nay.
Ngay từ thời cổ đại, đã có rất nhiều lễ hội được tổ chức bao gồm ngày hội những trò chơi ngốc nghếch và lừa nhau cho vui, nhưng đến thời Trung cổ mới có nhiều ngày lễ được tổ chức mang đậm nét của ngày Nói dối tháng Tư như hiện nay. Trong số đó là lễ hội Festus Fatuorum (Ngày lễ của những chàng ngốc) – một hình thức lễ hội phát triển từ hội thần Satuya. Vào ngày này, các vị linh mục ăn mặc giả Giáo hoàng và bắt chước các nghi lễ của nhà thờ. Tất nhiên, nhà thờ đã tìm mọi cách để ngăn cấm lễ hội này nhưng đến thế kỷ 16 hình thức lễ hội này mới chấm dứt.
Trong thần thoại La Mã, ngày lễ nói dối cũng được đề cập đến qua truyền thuyết về Ceres và Proserpina. Thần chết Pluto đã lừa dối và bắt cóc Proserpina xuống địa ngục để sống với ông ta. Proserpina cầu cứu mẹ là thần Ceres (vị thần ngũ cốc và mùa màng) đến cứu nhưng bà không tìm được con gái mình. Câu chuyện về cuộc tìm kiếm con gái không kết quả của thần Ceres được cho là nguồn gốc mang tính thần thoại về ngày làm những việc vô ích trong Ngày mùng một tháng Tư hiện nay.
Người Anh cũng có câu chuyện dân gian về ngày Cá tháng Tư. Câu chuyện này kể về thành phố Gotham, một thành phố thần thoại gồm toàn người ngốc sinh sống tại vùng Nottinghamshire. Theo truyền thuyết, vào thế kỷ 13, nhà vua ban hành sắc lệnh bất kỳ con đường nào nhà vua đi qua cũng sẽ trở thành tài sản chung. Người dân Gotham không chấp nhận đạo luật vô lý trên của nhà vua, họ không muốn bị mất con đường chính của mình nên đã dựng lên một câu chuyện để ngăn không cho đức vua đi qua thành phố của họ. Họ phao tin đồn rằng có một việc rất kỳ lạ đang diễn ra tạo thành phố này. Không nén nổi sự tò mò, nhà vua bèn sai thuộc hạ đến dò la. Khi người này đến Gotham, anh ta thấy cả thành phố toàn những người mất trí và làm những việc ngớ ngẩn như dìm cho cá chết đuối hoặc nhốt chim vào trong các lồng không nóc (đương nhiên tất cả các hành động ngớ ngẩn này đều nằm trong vở kịch của người dân Gotham). Nhà Vua hoàn toàn tin vào câu chuyện của họ và tuyên bố bãi bỏ đạo luật này đối với "thành phố của những cư dân ngốc nghếch" . Kể từ đó, ngày nói dối tháng Tư được tổ chức để kỷ niệm sự dối lừa này.
Còn theo những nhà nhân loại học, ngày nói dối tháng tư có nguồn gốc từ các lễ hội nhằm chào đón tiết Xuân phân hay bắt đầu mùa Xuân. Mối liên quan giữa sự ngốc nghếch tháng tư và thời điểm bắt đầu mùa Xuân bắt nguồn từ thực tế tại nước Pháp. Vào đầu mùa Xuân trên các con sông và suối của nước Pháp có rất nhiều cá con ra đời và chúng rất dễ mắc mồi câu. Chính vì vậy, người Pháp đã gọi lũ cá này là "Cá mùa Xuân". Dần dần mọi người hình thành tập tục trêu đùa nhau vào ngày mùng một tháng tư – mốc thời gian có nhiều cá ngốc nghếch trong năm. Cho đến ngày nay, người Pháp vẫn dùng thuật ngữ "Cá tháng Tư" để chỉ những nạn nhân không may mắn của các trò chơi khăm tinh quái và có thói quen tặng nhau những con cá bằng socola vào ngày 1/4.
Giả thiết có sức thuyết phục nhất về ngày nói dối 1 tháng Tư đó là sự kiện thay đổi hệ thống lịch Giáo hoàng Gregory XIII. Giả thiết này cho rằng năm 1582, Pháp là nước đầu tiên chuyển từ hệ thống lịch Julian sang lịch Gregory XIII (hệ thống lịch ngày nay). Điều này có nghĩa bên cạnh những biến đổi khác, thời điểm bắt đầu một năm mới được chuyển từ cuối tháng Ba sang ngày 1 tháng Một. Những ai không chịu thực hiện theo sự thay đổi này và tiếp tục theo hệ thống lịch cũ, tổ chức năm mới vào tuần giữa 25 tháng Ba và 1 tháng Tư sẽ phải chịu những trò đùa nhắm vào mình như bị dán cá giấy sau lưng và được gọi là Cá tháng tư. Giả thiết về việc thay đổi lịch có thể là lý do khiến ngày 1 tháng Tư trở thành ngày hội nói dối tháng Tư hiện nay. Nhưng rõ ràng từ thời cổ đại con người cũng đã có những ý tưởng kỷ niệm ngày chuyển mùa sang tiết Xuân với những thay đổi thất thường của trời đất. Ngoài ra, giả thiết này vẫn chưa giải thích được tại sao tập tục kỷ niệm ngày này lại được lan truyền từ Pháp sang các nước theo đạo Tin lành như Đức, Scotland và Anh. Các quốc gia này chỉ thay đổi hệ thống lịch vào thế kỷ 18, là thời kỳ mà truyền thống tổ chức ngày nói dối tháng Tư đã rộng khắp toàn châu Âu. Cuối cùng, cho đến nay chưa một ai tìm ra được bằng chứng chính xác nào để củng cố cho giả thiết này. Mối liên hệ giữa việc thay đổi hệ thống lịch và ngày 1 tháng Tư dường như chỉ dựa vào sự phỏng đoán hiện đại chứ không phải trên cơ sở nghiên cứu.
Cho dù ngày Cá tháng Tư xuất phát từ đâu thì ngày nay chắc hẳn mỗi chúng ta đều vui vì có một ngày lễ như vậy. Đây là dịp để mọi người dành cho nhau những bất ngờ thú vị, những trò đùa hài hước vui nhộn sẽ làm cho cuộc sống luôn tràn ngập tiếng cười. Hãy để những người thân yêu của bạn có những giây phút thoải mái nhất trong ngày hôm nay.
