Trang Chính
Tác động toàn cầu hóa đến đạo đức sinh viên hiện nay
Toàn cầu hoá (globalization) là khái niệm ra đời từ những năm 80 của thế kỷ XX, dùng để chỉ quá trình tăng lên mạnh mẽ những mối liên hệ, ảnh hưởng, tác động và phụ thuộc lẫn nhau của tất cả các quốc gia, dân tộc trên thế giới, làm biến đổi các quan hệ thế giới, từ đó nảy sinh những sự kiện mới.
Toàn cầu hoá là bước phát triển mới về chất của quốc tế hoá - một khái niệm đã có từ trước đó. Nếu như trước đây, quốc tế hoá được chi phối và thúc đẩy bởi cuộc cách mạng công nghiệp, thì giờ đây, với toàn cầu hoá là cuộc cách mạng khoa học - công nghệ, với sự ra đời của một loạt ngành mới (công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, vật liệu mới...) đã tác động mạnh mẽ đến các lĩnh vực khác.
Trong quá trình toàn cầu hoá, mỗi quốc gia, dân tộc chỉ có thể tồn tại và phát triển khi hoà mình trong cộng đồng thế giới, trở thành một mắt xích trong sợi dây chuyền của nền kinh tế thế giới. Nhìn chung, toàn cầu hoá có những điểm tích cực sau:
* Thúc đẩy sự phát triển xã hội và quá trình xã hội hoá lực lượng sản xuất, tạo sự tăng trưởng kinh tế cao ở nhiều khu vực, tái cơ cấu nền kinh tế thế giới.
* Truyền bá, chuyển giao trên quy mô ngày càng lớn những thành quả, những phát minh sáng tạo mới về khoa học - công nghệ và tổ chức quản lý, đưa thông tin đến từng quốc gia, từng cá nhân một cách nhanh chóng và đa dạng.
* Tạo điều kiện cho sự hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc và quốc gia.
* Nhưng, bên cạnh mặt tích cực, toàn cầu hoá cũng có mặt tiêu cực:
* Làm trầm trọng thêm sự bất công xã hội, đào sâu thêm hố ngăn cách giàu nghèo giữa các nước, các khu vực.
* Cuộc sống của con người trở nên kém an toàn hơn: nguy cơ xảy ra các cuộc khủng hoảng dây chuyền trong các lĩnh vục kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội, các bí mật thông tin và đời tư bị xâm phạm.
* Thu hẹp phạm vi và hiệu quả của quyền lực, của nhà nước dân tộc, ảnh hưởng đến bản sắc dân tộc.
* Chính vì thế, hiện nay đang đấy lên phong trào phản đối toàn cầu hoá ở cả các nước đang phát triển lẫn các nước phát triển.
Bên cạnh đó, còn có ý kiến cho rằng, về một phương diện nào đó, toàn cầu hoá tức là Mỹ hoá. Vì thế, chủ nghĩa bài phương Tây, tập trung là bài Mỹ, đang có xu hướng gia tăng ở các nước. Chuẩn mực Mỹ về tự do, nhân quyền đang bị nhiều nước xem xét lại và thậm chí lên án, đặc biệt là tại các nước Châu Á, khi Mỹ cố tình áp đặt chuẩn mực của mình lên khu vực này. Điều đó dẫn tới việc xuất hiện xu hướng khu vực hoá, bảo vệ bản sắc dân tộc như là một sự phản ứng lại toàn cầu hoá.
Từ năm 1986, Việt Nam chính thức bước vào thời kỳ đổi mới, xóa bỏ chế độ bao cấp và chuyển sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Một nền kinh tế mở đang ngày càng đặt dần những bước chân mạnh mẽ vào quá trình toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế và đã bộc lộ tính hai mặt (tích cực lẫn tiêu cực), tác động đến các giá trị tinh thần, đặc biệt là giá trị đạo đức của con người trong nền kinh tế chuyển đổi.
Chúng ta có thể thấy rằng, giới trẻ, trong đó có SV, những người sinh ra và lớn lên trong thời kỳ đổi mới, là đối tượng nhạy cảm nhất trước những biến đổi vô cùng nhanh chóng của đất nước ta và thế giới. Họ trước hết mang đầy đủ những đặc điểm chung của con người. Nhưng bên cạnh đó, họ còn mang những đặc điểm riêng: trẻ (chú ý ngoại lệ đang xuất hiện một số SVđứng tuổi), có tri thức, dễ tiếp thu cái mới, nhạy cảm với các vấn đề chính trị xã hội, theo học tập trung tại các Trường Đại học và cao đẳng (thường ở các đô thị) nên sinh hoạt trong một cộng đồng với những quan hệ khá gần gũi (trường, lớp). Với những đặc điểm trẻ tuổi, có trình độ và năng lực sáng tạo, khả năng tiếp nhận cái mới nhanh và linh hoạt, thích nghi kịp thời với sự thay đổi nhanh chóng của xã hội hiện đại, nên toàn cầu hoá đã tác động không nhỏ tới đối tượng này. Nhìn chung, sự tác động này mang tính hai mặt: tích cực và tiêu cực. Một trong những tác động tích cực nổi bật nhất của toàn cầu hoá cùng với ý thức đề cao tính cá nhân, là việc soi chiếu các giá trị đạo đức dưới góc độ cá nhân, phẩm chất cá nhân. Tính cá nhân được coi như một trong những thước đo của hành động, đạo đức hay phi đạo đức chỉ phụ thuộc một phần vào di sản tinh thần mà cộng đồng trước để lại, còn chủ yếu phụ thuộc vào mỗi cá nhân tạo thành cộng đồng mới hôm nay. Quan điểm đạo đức xuất phát từ thước đo cá nhân này là một sức mạnh lớn trong quá trình ly khai với những quan điểm đạo đức truyền thống không còn phù hợp trong thời kỳ mới. Tự ý thức cá nhân, ít chịu ảnh hưởng bởi dư luận như trước, đã tạo điều kiện phát huy sức sáng tạo cá nhân làm cho cá nhân chủ động và nhanh chóng tiếp cận với những cái mới trong khoa học, kỹ thuật và công nghệ, chịu khó học hỏi kiến thức phục vụ cho nghề nghiệp và công việc. Thực ra, việc để lại đằng sau bước đi của chúng ta những di sản quá khứ đã lỗi thời không phải là chuyện đơn giản, vì nó đã ăn sâu vào ý thức cộng đồng qua một thời gian khá dài. Chính xu hướng toàn cầu hoá là chất xúc tác, là đòn bẩy và cũng là yêu cầu của việc rời bỏ triệt để những mảnh quá khứ đã lỗi thời một cách nhẹ nhàng, thanh thản. Làm được điều đó một cách triệt để nhất, rõ ràng nhất, không ai khác ngoài SV- đối tượng trẻ có tri thức, lớn lên trong môi trường mới, có điều kiện rời bỏ quá khứ một cách ít luyến tiếc hơn cả Đây là đối tượng mà sự liên hệ với truyền thống chưa thật sự sâu đậm nên dễ dàng để những giá trị truyền thống lỗi thời lại đằng sau để tiếp thu cái mới, chấp nhận những giá trị mới trong một môi trường năng động liên tục.
Tác động tích cực tiếp theo của toàn cầu hoá đối với đạo đức SV là tạo ra sự đồng nhất tương đối giữa quan niệm đạo đức và quy tắc ứng xử của một cộng đồng (ở đây là SV Việt Nam) với các quan niệm đạo đức và quy tắc ứng xử chung mang tính quốc tế. Như đã phân tích ở trên, với đặc điểm cơ bản là trẻ, có tri thức và dễ tiếp thu cái mới, lại được trang bị ngoại ngữ, tin học, với sự hỗ trợ của các phương tiện thông tin hiện đại và việc mở rộng, đa dạng hóa tiến trình giao lưu quốc tế SV ngày nay đã hoà kịp vào dòng chảy mới trong quá trình hội nhập. Điều đó tạo ra sự xích lại gần nhau các giá trị đạo đức trong một tinh thần cảm thông và cởi mở. Có thể thấy những biểu hiện này trong các quan niệm đạo đức có liên quan đến các lĩnh vực đặc trưng của tuổi trẻ, như tình bạn, tình yêu... Các quan niệm đạo đức của SV Việt Nam, bên cạnh cái riêng của mình, đang xuất hiện những cái chung hoà nhập cùng thế giới, mở ra những cơ hội giao lưu, học hỏi. Có thể dự đoán về một xu hướng đạo đức được quốc tế hoá, vừa trên cơ sở thống nhất những quy tắc đạo đức chung của con người, vừa giữ được truyền thống tất đẹp của dân tộc nói chung, đạo đức SV Việt Nam nói riêng.
Được sửa bởi Admin ngày 2009-06-08, 15:01; sửa lần 1.
hix