Trang Chính
Giống như hàng triệu người từ các nước cộng hòa nghèo thuộc Liên Xô cũ, Salokhiddin Azizov, 20 tuổi, mong thoát khỏi cảnh khó khăn bằng một công việc lương thấp ở Matxcơva.
Thành phố này là nơi chứng kiến nạn tấn công dân nhập cư gốc châu Á và Trung Đông lại đang gia tăng trong 10 năm trở lại đây. Tình trạng này càng trầm trọng thêm khi khủng hoảng kinh tế diễn ra.
Đến Nga với hy vọng kiếm việc làm và tiền gửi về nhà ở quê hương Tajikistan, Salokhiddin Azizov lại bị một nhóm thanh niên đầu trọc bắn chết trên đường phố Matxcơva đầu tháng này. Sau đó chúng chặt đầu người thanh niên xấu số rồi gửi những hình ảnh kinh hoàng này tới các nhóm nhân quyền.
Hơn 100 người nước ngoài đã thiệt mạng trong các cuộc tấn công riêng trong năm ngoái, nhiều gấp 4 lần năm 2004. "Khủng hoảng kinh tế có mối liên hệ trực tiếp tới việc các cuộc tấn công ngày càng tăng lên", Gavkhar Jurayeva, đứng đầu một trung tâm nhân quyền ở Matxcơva nhận định.
Trong khi đó những kẻ giết Azizov vẫn nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật và cảnh báo sẽ tổ chức thêm các vụ tấn công, nếu Kremlin không trục xuất những người mà chúng gọi là "những kẻ chiếm đóng da đen".
Cuộc khủng hoảng kinh tế đang tác động lên khắp nước Nga, và 10 triệu dân nhập cư làm việc ở hàng trăm thành phố của nước này hứng chịu ảnh hưởng tồi tệ nhất. Công nhân nước ngoài thường làm các công việc vất vả trong ngành xây dựng và nông nghiệp, quét đường, thu gom rác, trông nom trẻ em hay phục vụ trong các quán ăn.
Các nhà hoạt động nhân quyền cho biết báo chí Nga thường mô tả dân nhập cư là tội phạm. "Dân nhập cư bị xem như là những đám người man rợ, một khi mất việc sẽ biến thành kẻ hiếp dâm và giết người", Geidar Jemal, học giả Hồi giáo ở Matxcơva, than phiền.
Những băng đảng đầu trọc hoành hành tại các thành phố ở Nga trong nhiều năm nay. Chúng phun lên tường các khẩu hiệu về chủ nghĩa dân tộc cực đoan và đánh đập người nước ngoài có làn da sẫm màu. Tình trạng bạo lực đột ngột gia tăng đến mức báo động trong thời điểm kinh tế suy thoái đe dọa hàng triệu người Nga mất việc.
Khi giá dầu xuống dưới 40 USD một thùng, ngành kinh tế dựa vào năng lượng của Nga bắt đầu gặp khó khăn. Các công ty công nghiệp lớn sa thải nhân công, cắt giảm sản xuất và giảm giờ làm. Công ty xây dựng ngừng các dự án nhà cửa khắp cả nước. Số người thất nghiệp từ 400 nghìn vào tháng 10 năm 2008 lên tới 5 triệu chỉ một tháng sau, trong khi sản xuất công nghiệp giảm 10,8% trong cùng thời điểm đó.
Vài tháng trước đây, Matxcơva thiếu nhân công. Giờ đây, có tới 21 nghìn người thất nghiệp trong thành phố này và 1.200 công nhân mất việc làm chỉ trong tuần thứ hai của tháng 12.
Các cuộc tấn công và công việc bấp bênh khiến nhiều lao động nhập cư phải về nước. Làn sóng này đe dọa gây hỗn loạn khắp các nước từng thuộc Liên Xô, đặc biệt là các quốc gia Trung Á.
Khoảng 1,5 triệu người trong số 7 triệu dân Tajikistan làm ở Nga và lượng kiều hối họ gửi về bằng 40% tổng sản phẩm quốc nội của nước này, theo số liệu của Ngân hàng thế giới. Uzbekistan, Kyrgyzstan và Gruzia cũng phụ thuộc lớn vào tiền của công nhân của họ ở Nga. Moldova, quốc gia nghèo nhất châu Âu, phụ thuộc vào lượng kiều hối của 2 triệu dân di cư làm việc ở Nga (chiếm 40% tổng sản phẩm quốc nội). Phó thủ tướng Igor Dodon cho hay một nửa triệu người Moldova đã phải về nước trước tháng 12/2008.
Tuy nhiên, đối với người thân của Azizov, thực tế u ám ở Tajikistan khiến họ không còn sự lựa chọn nào khác là tìm việc ở nước ngoài. Jamshed Azizov, từng bị chính băng nhóm giết anh trai bắn hai lần, sẽ trở lại Nga. Còn chú của Azizov thì nói: "Không thể kiếm việc ở làng này".
